7 DẤU HIỆU BẠN THẤY BẤT AN VỀ BẢN THÂN

Tất cả chúng ta đều có những khoảnh khắc bất an cho dù nó bắt nguồn từ việc bị từ chối đột ngột hay giữa hoàn cảnh khó khăn. Nhưng nếu sự bất an đó diễn ra thường xuyên có thể ảnh hưởng đến cảm xúc và cả sức khỏe thể chất của bạn về lâu dài. Sự bất an có thể ngăn cản bạn có các mối quan hệ lãng mạn, cơ hội việc làm quan trọng. Tệ hơn nó có thể khiến bạn có lòng tự trọng thấp hơn và làm trầm trọng thêm sự lo lắng của bạn.

Sau đây là 7 dấu hiệu cho thấy bạn có thể không chắc chắn về bản thân mình:

1. Bạn hướng đến chủ nghĩa hoàn hảo không lành mạnh (Unhealthy perfectionism) Bạn có hay cầu toàn quá trong những việc mình làm hay không? Chủ nghĩa hoàn hảo có thể khiến bạn mất hết động lực và dường như kiệt sức. Điều này có thể bởi vì bạn luôn muốn hoàn thành mọi việc một cách hoàn hảo để có được sự chấp nhận từ những người khác. Chủ nghĩa hoàn hảo không lành mạnh được gây ra bởi những áp lực bên trong, có thể là những điều bạn nghĩ rằng mình nên và phải làm. Điều này ăn sâu vào trong tâm trí khiến bạn trì hoãn, sợ thất bại và lòng tự trọng thấp. Chủ nghĩa hoàn hảo khiến bạn đặt ra những kỳ vọng không thực tế cho mình và vì thế nó càng khiến bạn thất vọng về bản thân nhiều hơn. Các phương tiện truyền thông xã hội không khiến cho gánh nặng này dễ chịu hơn. Ngược lại, giờ đây chúng ta cũng có xu hướng so sánh và cảm thấy áp lực vì phải sống sao cho xứng đáng ở trên Instagram.

2. Bạn đang cạnh tranh quá mức với ai đó (Overly competitive) Ngay cả những người có vẻ hoàn toàn tự tin vào khả năng của mình cũng có thể đang cảm thấy không an toàn. Bạn có thường nâng những người khác lên một cách bốc đồng không? Bạn có cảm thấy mình vượt trội hơn những người khác không? Bạn có cảm thấy quẫn trí và xấu hổ ngay cả khi mình đã làm tốt không? Lòng tự trọng của bạn có thể bị phụ thuộc vào góc nhìn của người khác hay không? Bạn và những thành tích của bạn có thể đang thể hiện hành vi cạnh tranh quá mức. Banj có thể nghĩ điều này có thể là do môi trường cạnh tranh, lòng tự trọng thấp, các vấn đề trong xã hội hay sự khan hiếm của nguồn nhân lực. Tuy nhiên tất cả những lý do này chỉ là nỗ lực phòng vệ bản thân. Alfred Adler – một nhà tâm lý học tin rằng các yếu tố bên trong và bên ngoài cần được tính đến để hiểu được tâm lý của một người. Ông hướng đến những trải nghiệm khi còn nhỏ như một nguồn gốc của những hành vi khi đứa trẻ lớn lên. Suốt thời thơ ấu có thể đứa trẻ cảm thấy thiếu hụt tình cảm và luôn hướng về cha mẹ để tìm kiếm sự an toàn và được bảo vệ, Khi cha mẹ phớt lờ nhu cầu về thể chất hoặc tình cảm của con mình, những đứa trẻ lớn lên sẽ cảm thấy cần phải bù đắp cho những nhu cầu chưa được đáp ứng đó. Đây có thể là nguồn gốc của những hành vi cạnh tranh quá mức để được yêu thương và chấp nhận khi trưởng thành.

3. Bạn là một người làm hài lòng (People pleaser) Những người làm hài lòng thường được bị thôi thúc mạnh mẽ bởi mong muốn được người khác chấp nhận và họ có thể cảm thấy không an toàn trong các mối quan hệ của mình. Sự bất an này khiến bạn phải làm theo ý kiến và kỳ vọng của người khác ngay cả khi bạn không muốn. Bạn có thể gặp khó khăn để nói không với một cái gì đó mà bạn thực sự không muốn hoặc không thích nếu nó đi ngược lại với lợi ích của những người khác. Điều này là bởi vì bạn hi vọng rằng bằng cách đồng ý với tất cả những gì người khác yêu cầu, họ sẽ thích và chấp nhận bạn.

4. Bạn tách biệt hơn một chút so với những người khác (Detached from others) Bạn tỏ ra khách sáo và không hoàn toàn thoải mái với những người lạ. Bạn đấu tranh để tin tưởng người khác, điều này có thể thể hiện phong cách gắn bó của bạn (attachment style). Lý thuyết về sự gắn bó đã được phát triển bởi nhà phân tích tâm lý người Anh - John Bowlby. Ông định nghĩa gắn bó là sự kết nối tâm lý lâu dài giữa con người với nhau. Vào năm 1987, hai nhà tâm lý học Hazen và Saver áp dụng nghiên cứu của Bowlby để tìm hiểu các mối quan hệ gắn bó lãng mạn. Dựa trên nghiên cứu của họ, những người trưởng thành có kiểu gắn bó kháng cự lo lắng có nhiều khả năng cảm thấy không an toàn trong mối quan hệ của họ với những người khác. Họ thường lo lắng rằng người đó không yêu mình hoặc hai người không hòa hợp. Mặc dù các kiểu gắn bó này được tạo ra trong thời thơ ấu nhưng chúng có thể thay đổi khi chúng ta trưởng thành. Tìm sự trợ giúp từ cố vấn, chuyên gia tư vấn tình cảm hoặc gặp bác sĩ có thể là cách hiệu quả để giảm sự bất an cũng như giúp phát triển những mối quan hệ lành mạnh.

5. Bạn có những tiếng nói nội tâm (Loud inner critic) Nguồn gốc của sự bất an có thể là những tiếng nói phê phán từ bên trong. Những tiếng nói nội tâm này được sinh ra từ những đau đớn hoặc tổn thương trong thời thơ ấu. Và khi bạn đến gần hơn với những mục tiêu của mình thì những tiếng nói đó dường như rõ ràng hơn. Nó thường cho bạn biết rằng bạn không đủ khả năng hoặc không thể làm được điều đó. Bạn có xu hướng chống lại những suy nghĩ này và trở nên bất an về thể chất hoặc cảm xúc. Cách tốt nhất để chống lại tiếng nói này là thách thức và làm gián đoạn những suy nghĩ trong đầu bạn. Hãy tự hỏi bản thân xem trải nghiệm nào từ quá khứ đã giúp hình thành những suy nghĩ này? Giải pháp này sẽ giúp bạn tách biệt giá trị bản thân khỏi những ý kiến tiêu cực và cho phép bạn mở lòng.

6. Bạn dễ cảm thấy bị xúc phạm (Get offended easily) Làm thế nào để bạn đối phó với những bình luận chỉ trích? Bạn ghi nhớ tất cả những gì người khác nói với bạn. Việc cảm thấy khó chịu khi ai đó xúc phạm bạn là chuyện bình thường. Nhưng điều đó khiến bạn bùng nổ cơn thịnh nộ có thể là một dấu hiệu của sự bất an. Sự bất an này nảy sinh khi bạn cho rằng những gì người khác nói về bạn hoặc hành động của bạn có thể là sự thật. Việc thiếu tự tin khiến bạn trở nên căng thẳng khi đối mặt với những lời chỉ trích và rồi cuối cùng cảm thấy bị xúc phạm nặng nề. Đặc biệt là nếu những lời nhận xét đó khiến bạn nghi ngờ bản thân.

7. Bạn có thể quá nhận thức về bản thân (Too Self – conscious) Sự tự nhận thức về bản thân là rất tốt nhưng nếu nó quá mức thì cũng có những mặt trái. Khi bạn quá nhận thức về bản thân, bạn có thể tự dự đoán xem mình sẽ làm gì và trở nên tự ý thức (self-conscious) . Tự ý thức là một kiểu bất an trong cách chúng ta nhận thức về bản thân mình. những người hình thành sự ý thức cá nhân sẽ có nhận thức bên trong cao bởi vì họ biết quá rõ về bản thân, họ có xu hướng giám sát, e dè những suy nghĩ và bồn chồn về hành động của mình. Họ cũng có xu hướng tập trung vào những cảm giác khó chịu và tiêu cực của mình nhiều hơn. Sự nhận thức tiêu cực bên trong có thể làm tăng cảm giác căng thẳng và lo lắng.

Đằng sau sự tự nhận thức được biểu hiện ra bên ngoài thì mọi người có xu hướng đánh giá hành động của mình dựa trên cách người khác nhìn nhận. Cũng vì lý do này mà chúng ta có xu hướng tuân theo các chuẩn mực xã hội và tránh những tình huống rủi ro không cần thiết, ví dụ như bất cứ điều gì có thể gây ra bẽ mặt hoặc xấu hổ.

Sự tự ý thức cao ở bên ngoài thường có xu hướng dẫn đến chứng rối loạn lo âu xã hội. Tất cả chúng ta đều có thể từng trải qua khoảnh khắc bất an, lo lắng khi đối mặt với sự từ chối và nghi ngờ. Điều quan trọng cần chú tâm không phải là nỗi bất an mà là cách chúng ta phản ứng khi đối mặt với nó.

Khi nhận được lời chê bai, chỉ trích hay phán xét trên mạng xã hội bạn có cảm thấy dễ bị xúc phạm và sau đó nghi ngờ bản thân, cho rằng điều người khác nói về mình có thể là sự thật? Khá nhiều người gặp tình huống này và khó giữ bình tĩnh trên mạng xã hội để rồi bị cuốn vào những cuộc đấu đá trên bàn phím. Những điều này là do chúng ta cảm thấy bất an, không đủ tin tưởng vào bản thân và có lòng tự trọng thấp. Với vai trò là chuyên gia tâm lý, mình có thể khẳng định rằng chúng ta có thể kiểm soát tốt sự tác động của môi trường bên ngoài và cụ thể là mạng xã hội ảo lên tâm trạng cũng như lối sống của chúng ta. Xây dựng ranh giới an toàn và thiết lập sự tự tin là cách giải quyết tận gốc những rắc rối mà trong khóa học tự tin bản thân, tự chủ tinh thần có hướng dẫn này bạn nhé!

Nếu quan tâm tới các khóa học chữa lành để sống tự tin, bạn có thể tìm hiểu thêm tại đây.

My Nguyen Chuyên gia tâm lý

Tham gia nhóm: https://bit.ly/2BRWa8A Viết có tham khảo nguồn: https://bit.ly/3xxDlQF Minh họa: aa.ninaa