4 lý do tâm lý khiến bạn phải vật lộn với lòng tự trọng thấp

Khi tư vấn cho học viên, một trong vấn đề thường gặp là có giá trị bản thân thấp.

Khi có giá trị bản thân thì ta thấy mình không xứng đáng để có mối quan hệ lành mạnh.

Khi có giá trị bản thân thì ta thấy mình không xứng đáng để có nhận những cơ hội tốt trong công việc.

“Ngôn từ quan trọng. Và những lời quan trọng nhất bạn nên dành cho chính mình. "

- David Taylor-Klaus

Nếu bạn thực sự muốn cảm nhận tốt hơn về bản thân mình thì điều cần làm là giải quyết tận gốc vấn đề khiến bạn cảm thấy mình không xứng đáng.

Có 4 nguyên nhân chính mà nếu giải quyết được những điều này thì cảm nhận của bạn về giá trị bản thân sẽ tăng lên.

1. Tự phán xét (Judgmental self-talk)

Thực tế là những người có giá trị bản thân thấp luôn cảm thấy mình không đủ tốt thậm chí liên tục hạ thấp mình chỉ vì những điều rất nhỏ. Cho dù ở nhà hay công sở, ban ngày hay nửa đêm thì họ vẫn cảm thấy mình vô dụng. Hoặc nếu có ai đó nói với họ rằng tất cả những điều đó hoàn toàn không phải sự thật thì họ vẫn khó có thể chấp nhận và luôn cảm thấy mọi thứ tồi tệ.

Trong giai đoạn đầu, việc thực hiện điều này là rất khó. Nhưng dù sao nó cũng là một thói quen. Mà thói quen thì hoàn toàn có thể bị phá vỡ.

Gợi ý là hãy nói với bản thân nhiều hơn những điều tích cực và bạn sẽ thấy giá trị của mình được cải thiện đáng kể.

2. Tìm kiếm sự an toàn từ các giá trị bên ngoài (Reassurance-seeking)

Một trong những thói quen mà những người có giá trị bản thân thấp mắc phải là tìm kiếm cảm giác an toàn từ các giá trị bên ngoài. Điều này có nghĩa là chúng ta phụ thuộc vào lời khen chê hoặc đánh giá của người khác để cảm thấy tốt hơn.

Chẳng hạn, khi cảm thấy tức giận về một tình huống xảy ra tại nơi làm việc, bạn có thể trút bầu tâm sự với người đồng nghiệp thân thiết hoặc bạn đời của mình với kỳ vọng rằng họ sẽ đồng tình quan điểm rằng sếp đã quá đáng. Điều này có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn một chút. Tuy nhiên nếu việc tìm kiếm sự trấn an từ bên ngoài trở thành thói quen thì nó sẽ phá hủy sự tự tin về mặt cảm xúc (cảm giác tự tin) của bạn.

Sự tự tin về mặt cảm xúc (Emotional confidence) là khả năng chấp nhận cả những cảm xúc tiêu cực mà không cần cố gắng tránh né hoặc loại bỏ chúng.

Đồng thời, nếu bạn liên tục cố gắng trốn tránh những cảm xúc đau đớn của mình bạn đã vô thức dạy cho não bộ của mình biết rằng những cảm xúc đó là nguy hiểm và bạn không thể tự xử lý chúng.Về lâu dài, bạn sẽ khiến bản thân trở nên yếu đuối, sợ hãi và không dám đối diện với khó khăn.

3. Sợ phải quyết đoán (Fear of being assertive)

Có hai kiểu giao tiếp mà nhiều người gặp phải:

- Giao tiếp thụ động (Passive communication) là khi bạn quá quan tâm đến người khác và những gì họ muốn đến mức bạn không nói về bản thân cũng như không bày tỏ mong muốn, nhu cầu của chính mình một cách rõ ràng.

- Giao tiếp thô lỗ (Aggressive communication) là khi bạn cố gắng đạt được điều mình muốn theo cách thô lỗ, thiếu tôn trọng hoặc gây tổn thương nặng nề cho người khác.

Ta thường được học gác lại những mong muốn và nhu cầu của bản thân để làm cho người khác hạnh phúc. Đồng thời nỗi sợ xung đột khiến chúng ta không dám đưa ra yêu cầu, thể hiện bản thân hoặc từ chối những việc khiến mình không thoải mái.

Có một sự thật là nếu bạn liên tục coi mình là kém quan trọng hơn những người khác, đừng ngạc nhiên nếu bạn bắt đầu cảm thấy mình không xứng đáng.

Giải pháp tối ưu nhất trong tình huống này là chúng ta cần học cách giao tiếp quyết đoán (communicate assertively) và thiết lập các ranh giới lành mạnh (set healthy boundaries). Điều này có nghĩa là bạn cần sẵn sàng bày tỏ những gì mình thực sự muốn và dám nói không với những gì bạn không muốn. Mặc dù điều này có thể khó khăn trong giai đoạn đầu nhưng bạn cần hiểu rằng cho dù bạn thế nào thì bạn vẫn có giá trị.

“Nếu bạn không có chỗ ngồi trên bàn, có thể bạn đang ở trong thực đơn.”

- Elizabeth Warren-

4. Suy nghĩ quá nhiều về giá trị bản thân (Thinking too much about self-worth)

Những người hiểu đúng giá trị bản thân mình thường không dành nhiều thời gian để suy nghĩ về điều đó. Lý do là họ đã hài lòng về mình rồi nên không còn lo lắng rằng họ có tốt hay không hoặc người khác nghĩ gì về họ.

Ngược lại việc dành quá nhiều thời gian để suy nghĩ về giá trị bản thân vốn là một hoạt động có tính phán xét và có thể khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ hơn về mình. Lý do là ngay khi bạn bắt đầu tự đặt câu hỏi “Tôi có xứng đáng không” chính là bạn đang thiếu tự tin và đặt mình vào lối tư duy chỉ trích, phán xét. Khi đó bạn đã cảm thấy có điều gì đó tồi tệ về bản thân mình rồi.

"Nếu bạn không ưu tiên cuộc sống của mình, người khác sẽ làm điều đó."

- Greg McKeown-

Khi tư vấn cho các học viên 1:1 cũng như bài học trong khóa học chữa lành mini tự tin cơ bản và cả nâng cao, mình hay chia sẻ hiểu về những điều này tức là chúng ta đã nhận thức được về bản thân. Sự đầu tư khôn ngoan nhất là sự đầu cho chính bản thân mình.

My Nguyen

Nguồn bài viết:

https://bit.ly/3rPcbCk